Eosinofiele oesofagitis
201203_fp_key_visual_master_rgb_50_speiseroehre

Eosinofiele oesofagitis

Eosinofiele oesofagitis (EoE) is een ziekte waarbij de slokdarm chronisch (blijvend) ontstoken is.

Definitie

Eosinofiele oesofagitis is een ziekte die in de afgelopen 20 jaar meer en meer aandacht in de medische wereld heeft gekregen. De term eosinofiele oesofagitis (EoE) betekent chronische ontsteking ('-itis') van de slokdarm, met een verhoging van een bepaald type ontstekingscellen, eosinofielen, in het slijmvlies. Eosinofielen zijn een type witte bloedcellen (leukocyten) die meestal infecties bestrijden, maar ook ontsteking kunnen veroorzaken.

We weten niet wat de precieze oorzaken zijn van deze chronische ontsteking van de slokdarm. Er wordt gedacht dat de ziekte wordt veroorzaakt door een allergische reactie op bepaalde levensmiddelen, maar ook door allergenen (stoffen die allergieën veroorzaken) in de lucht.. Mensen met EoE lijden vaak aan andere allergische ziektes, zoals astma of hooikoorts. Ook lijken erfelijke factoren een rol te spelen in het ontstaan van de ziekte.

In Europa hebben ongeveer 32 op de 100.000 inwoners last van EoE, hoewel er per land grote verschillen zijn.

EoE kan op elke leeftijd beginnen. De ziekte komt drie keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en begint meestal tussen de leeftijd van 30 en 50 jaar.

De belangrijkste klachten die mensen met EoE melden, zijn moeilijk slikken (dysfagie), pijn bij het slikken (odynofagie), brandend maagzuur en een gevoel van stikken/kokhalzen. Bij sommige patiënten blijven brokken voedsel steken en blokkeren ze de slokdarm (voedselimpactie), zodat ze met een kijkonderzoek (endoscopie) moeten worden verwijderd.

Mensen met EoE hebben problemen met het eten van vast, vezelrijk of droog voedsel. Meestal kauwen ze hun voedsel lang, zodat ze vaak langer over hun maaltijd doen dan gezonde mensen. Om het doorslikken makkelijker te maken, drinken ze veel tijdens het eten. Ze geven de voorkeur aan gemakkelijk door te slikken gepureerd of vloeibaar voedsel. Veel mensen met EoE gaan niet naar restaurants; ze zijn bang dat het voedsel vast blijft zitten vanwege de slikproblemen, of dat ze zullen moeten overgeven.

Hoewel deze klachten een grote invloed kunnen hebben op de levenskwaliteit, weten veel mensen met EoE niet dat ze de ziekte hebben. Ze zijn gewend aan de problemen en hebben manieren ontwikkeld om ermee om te gaan.

Bij kinderen wordt EoE vaak indirect herkend aan een verminderde eetlust, niet willen eten, moeite met het slikken, overgeven of groeiachterstand.

Als EoE niet wordt behandeld, kunnen in de loop der jaren problemen optreden. De chronische ontsteking kan een langzame verandering van het weefsel van de slokdarm veroorzaken, met het risico dat de slokdarm smaller wordt (stenose) of samentrekt (strictuur) als gevolg van de vorming van littekenweefsel. Deze problemen kunnen het slikken nog moeilijker maken dan het al was.

Problemen kunnen ook optreden in het acute stadium van de ziekte, wanneer voedselbrokken in de slokdarm blijven steken. In dat geval moet meteen een kijkonderzoek (endoscopie) worden uitgevoerd om het voedsel te verwijderen.

Mensen met EoE lijden vaak ook aan andere allergieën, zoals hooikoorts, allergisch astma, eczeem of voedselallergieën.

Diagnose

Bij vrijwel elke patiënt die klaagt over terugkerende slikproblemen moet worden gedacht aan EoE. Deze patiënten moeten worden doorverwezen naar een gastro-enteroloog voor extra onderzoeken.

Wanneer de diagnose van EoE wordt vermoed, zal de arts informatie verzamelen over de medische voorgeschiedenis van de patiënt (anamnese). De arts vraagt de patiënt naar de klachten waar deze op dat moment last van heeft, en gaat na of de klachten zich vaak of slechts af en toe voordoen en wanneer de patiënt ze voor het eerst opgemerkt heeft.

De arts zal de patiënt ook vragen of deze een voedselallergie of andere allergieën heeft en of familieleden van de patiënt ook moeite hebben met slikken.

De arts zal ook vragen naar de eetgewoonten van de patiënt . Zo kan de arts vragen of de patiënt bijzonder veel tijd nodig heeft om te eten, het voedsel lang kauwt, alleen kleine hapjes eet, veel drinkt of vast voedsel liever niet eet.

Om zeker te zijn van de diagnose EoE, voert de maag-darm-leverarts een kijkonderzoek (endoscopie) van  de slokdarm uit. Patiënten met EoE hebben meestal ontstekingskenmerken en mogelijk al littekenweefsel als gevolg van de langdurige (chronische) ontsteking. Roodheid, zwelling en verdikking van het slijmvlies en/of groeven of versmalling zijn mogelijke kenmerken van ontsteking.

Daarnaast is het ook nodig dat de arts tijdens het onderzoek stukjes weefsel (biopten) afneemt om ze onder de microscoop te onderzoeken. Als er meer eosinofielen (een bepaald type afweercel) in het slijmvlies van de slokdarm zitten dan normaal, kan met zekerheid worden gezegd dat het om EoE gaat.

Behandeling

Hoewel EoE op dit moment niet kan worden genezen, kunnen de klachten van de chronische ontsteking van de slokdarm wel blijvend onder controle worden gehouden.

De medicatie voor de behandeling van EoE is bedoeld om de levenskwaliteit van de patiënt te verbeteren door ervoor te zorgen dat de klachten op lange termijn minder worden.  Dit kan ook ervoor zorgen dat de ziekte zich niet verder ontwikkelt. Er zijn op dit moment meerdere behandelmogelijkheden voor EoE:

  • Lokaal werkende ontstekingsremmers (corticosteroïden)
  • Protonpompremmers (PPI's), maagzuurremmers die de productie van maagzuur remmen
  • Monoklonale antilichamen (biologische medicatie) die delen van bepaalde ontstekingscellen herkennen en de activiteit van deze cellen - en daardoor de ontsteking - remmen

EoE heeft mogelijk te maken met voedselallergieën. Sommige patiënten kunnen de ontsteking stoppen door bepaald voedsel niet te eten waarvan ze weten dat ze er allergisch voor zijn. Er bestaan verschillende soorten diëten waarin bepaalde voedingsmiddelen niet gebruikt worden. Afhankelijk van hoe streng het dieet is kunnen deze behandelingen een grote invloed hebben op het dagelijkse leven en de levenskwaliteit.

Een andere mogelijke behandeling van EoE is het oprekken (dilatatie) van de slokdarm tijdens een kijkonderzoek (endoscopie).

Dit is alleen geen behandeling van de ontsteking die het smaller worden van de slokdarm heeft veroorzaakt. Zonder goede medicatie of dieet zal de slokdarm dus meestal weer smaller worden en moet de dilatatie worden herhaald.

Vooruitzichten en prognose

De vooruitzichten en prognose voor EoE hangen af van een aantal zaken: is er vroeg genoeg begonnen met een goede behandeling, en kan de ontsteking voor langere tijd worden onderdrukt? Chronische ontsteking leidt namelijk tot de vorming van littekenweefsel, dat de slokdarm na verloop van tijd smaller maakt. Een late behandeling verhoogt ook het risico op mogelijke problemen, zoals het blokkeren van de slokdarm door vast voedsel (voedselimpactie). Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat herhaalde spoedendoscopieën om voedsel uit de slokdarm te verwijderen zo min mogelijk worden gedaan, want er bestaat altijd een risico dat de slokdarm beschadigd raakt.

Medicatie die Dr. Falk Pharma beschikbaar heeft voor de behandeling van eosinofiele oesofagitis:

Instructievideo Jorveza